Thứ hai, quy định “người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi bị xử phạt VPHC về VPHC do cố ý; người từ đủ 16 tuổi trở lên bị xử phạt VPHC về mọi VPHC” tại Điều 5 Luật Xử lý VPHC đã bỏ sót một nhóm đối tượng VPHC từ lúc bước sang 16 tuổi đến chưa đủ 16 tuổi. Điều này sẽ dẫn đến hậu quả là các cơ quan thi hành pháp luật sẽ lúng túng khi xử lý nhóm đối tượng này. Bởi vì hiện nay, cách xác định đủ tuổi đã được quy định tại phần IX Nghị quyết số 02-HĐTP-TANDTC/QĐ[3] ngày 05/01/1986 của Tòa án nhân dân tối cao: “Cách tính tuổi do luật quy định là “đủ 14 tuổi”, hoặc “đủ 16 tuổi”, tức là tính theo tuổi tròn, ví dụ A sinh ngày 01/7/1998 thì đến ngày 01/7/2014 mới đủ 16 tuổi. Quy định này cho thấy, về nguyên tắc đủ tuổi được hiểu là đủ ngày, đủ tháng, đủ năm. Trong khi đó, Nghị quyết số 02/2000/NQ-HĐTP của Hội đồng Thẩm phán hướng dẫn thi hành Luật Hôn nhân và Gia đình quy định điều kiện kết hôn tại điểm 1 Điều 9 là: "Nam từ hai mươi tuổi trở lên, nữ từ mười tám tuổi trở lên. Theo quy định này thì không bắt buộc nam phải từ đủ hai mươi tuổi trở lên, nữ phải từ đủ mười tám tuổi trở lên mới được kết hôn; do đó, nam đã bước sang tuổi hai mươi, nữ đã bước sang tuổi mười tám mà kết hôn là không vi phạm điều kiện về tuổi kết hôn”. Như vậy, một người sinh ngày 01/7/1998 thì ngày 01/7/2014 người đó được coi là đủ 16 tuổi, ngày 01/7/2013 người đó đủ 15 tuổi, còn từ ngày 01/7/2013 đến ngày 30/6/2014 được xem là bước sang tuổi 16 nhưng chưa đủ 16 tuổi. Theo logic này thì “dưới 16 tuổi” được hiểu là “từ đủ 15 tuổi trở xuống” còn “từ đủ 16 tuổi” là “tính từ ngày đủ 16 tuổi trở lên”. Vì vậy, trong khoa học pháp lý, khái niệm “dưới 16 tuổi” rõ ràng khác với “chưa đủ 16 tuổi”.

Hơn nữa, Điều 12 Bộ luật Hình sự năm 1999 quy định rất chính xác về tuổi chịu trách nhiệm hình sự, cụ thể: “người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm; người từ đủ 14 tuổi trở lên, nhưng chưa đủ 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng do cố ý hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng”.

Nguyên tắc chung trong quy định trách nhiệm hành chính và hình sự là có lợi cho đối tượng bị áp dụng, nên việc quy định thiếu chính xác của Luật Xử lý VPHC cần được hướng dẫn thực hiện như quy định trong Bộ luật Hình sự năm 1999.

Khoản 3 Điều 54 Luật xử lý VPHC quy định: “Cấp phó được giao quyền xử phạt VPHC phải chịu trách nhiệm về quyết định xử phạt VPHC của mình trước cấp trưởng và trước pháp luật. Người được giao quyền không được giao quyền, ủy quyền cho bất kỳ người nào khác”. Thế nào là “giao quyền”, thế nào là “ủy quyền”. Đến nay, trong khoa học pháp lý, thuật ngữ ủy quyền thường được sử dụng, đó là phải có văn bản ủy quyền trong đó người ủy quyền phải giới hạn về thời gian và nội dung và văn bản ủy quyền được xem là cơ sở pháp lý khi ban hành các văn bản.

Bên cạnh đó, khoản 2 Điều 87 Luật Xử lý VPHC quy định: “Người có thẩm quyền cưỡng chế có thể giao quyền cho cấp phó. Việc giao quyền chỉ được thực hiện khi cấp trưởng vắng mặt và phải được thể hiện bằng văn bản, trong đó xác định rõ phạm vi, nội dung, thời hạn được giao quyền. Cấp phó được giao quyền phải chịu trách nhiệm về quyết định của mình trước cấp trưởng và trước pháp luật. Người được giao quyền không được giao quyền, ủy quyền tiếp cho bất kỳ cá nhân nào khác”. Trong quy định này có thể hiểu việc giao quyền chỉ xảy ra trong những trường hợp đặc biệt như thủ trưởng vắng mặt. Hơn nữa, Điều 87 chỉ quy định giao quyền mà không quy định việc ủy quyền.

Về quy định “vắng mặt” khi giao quyền, thực tiễn, các chủ thể có thẩm quyền khi áp dụng quy định này rất lúng túng vì chưa hiểu phạm vi của quy định “vắng mặt” như thế nào, vắng mặt là không có mặt tại trụ sở cơ quan khi có lý do chính đáng hay là vắng mặt khi đi công tác khỏi địa phương.

Quyền giải trình của người VPHC được quy định trong Luật Xử lý VPHC thể hiện rõ ý nghĩa trong việc hạn chế bớt khiếu nại, cũng như cho các chủ thể có liên quan được quyền thể hiện quan điểm của mình, tạo cơ chế để người bị đề nghị áp dụng biện pháp xử lý hành chính có cơ hội để tự bảo vệ quyền và lợi ích của mình hoặc nhờ người đại diện hoặc luật sư.Đây là điểm tiến bộ của pháp luật về xử lý VPHC nhằm hướng tới mở rộng dân chủ, bảo vệ tốt hơn các quyền, lợi ích chính đáng của cá nhân, tổ chức vàhạn chế bớt việc khiếu nại, cũng như cho các chủ thể có liên quan được quyền thể hiện quan điểm của mình. Cụ thể:

- Đối với hành vi VPHC mà pháp luật quy định áp dụng hình thức xử phạt tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề có thời hạn hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn;

- Đối với hành vi VPHC mà pháp luật quy định áp dụng mức phạt tiền tối đa của khung tiền phạt đối với hành vi đó từ 15.000.000 đồng trở lên đối với cá nhân, từ 30.000.000 đồng trở lên đối với tổ chức thì cá nhân, tổ chức vi phạm có quyền giải trình trực tiếp hoặc bằng văn bản với người có thẩm quyền xử phạt VPHC.

Quy định này thể hiện những bất cập sau:

Thứ nhất, cá nhân, tổ chức nếu bị áp dụng biện pháp tịch thu tang vật, phương tiện VPHC hoặc phương tiện sử dụng[4] trong VPHC sẽ không được quyền giải trình là sự bất hợp lý, gây thiệt thòi rất lớn cho những đối tượng bị áp dụng biện pháp tịch thu tang vật, phương tiện VPHC. Trong nhiều trường hợp, thậm chí nhiều tang vật phương tiện còn có giá trị lớn hơn gấp nhiều lần so với số tiền bị xử phạt là 15 triệu đồng hay 30 triệu đồng. Cụ thể:

Vào ngày 11/01/2014, tại địa phận sông Tiền thuộc xã BT, huyện KH, Phòng Cảnh sát đường thủy Công an tỉnh ĐM phối hợp với Công an xã BT bắt quả tang và lập biên bản ông Trần Ngọc T, sinh năm 1985, đang điều khiển phương tiện xà lan có đặt cần cẩu khai thác cát trái phép với khối lượng 9 m³/ngày. Hành vi VPHC của ông Trần Ngọc T có mức phạt tiền từ 06 triệu đồng đến 10 triệu đồng (điểm b khoản 1 Điều 37) và bị tịch thu tang vật phương tiện (điểm a khoản 4 Điều 37) theo Nghị định số 142/2013/NĐ-CP. Sau đó, ngày 24/01/2014, Hội đồng định giá tài sản Ủy ban nhân dân (UBND) huyện KH đã xác định giá trị phương tiện là 750 triệu đồng. Như vậy, trong trường hợp này mức phạt tiền trung bình chỉ có 08 triệu đồng, trong khi đó tịch thu tang vật phương tiện đến 750 triệu đồng.

 Vì vậy, đây có thể được coi là một thiếu sót trong việc liệt kê các trường hợp được áp dụng quyền giải trình của cá nhân, tổ chức vi phạm, cần sớm được bổ sung nhằm hoàn thiện quy định pháp luật về xử phạt và bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng của cá nhân, tổ chức.

Thứ hai, với quy định hành vi VPHC mà pháp luật quy định áp dụng hình thức xử phạt tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề có thời hạn hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn sẽ tạo ra hai cách hiểu: (1) Chỉ khi hình thức xử phạt tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề có thời hạn hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn là hình thức xử phạt chính thì mới có quyền giải trình; (2) Hình thức xử phạt tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề có thời hạn hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn là hình thức xử phạt chính và hình thức xử phạt bổ sung cũng có quyền giải trình.

Nếu như cách hiểu thứ (1) thì chỉ có một số rất ít trường hợp mà hình thức xử phạt tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề có thời hạn hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn là hình thức xử phạt chính mới có quyền giải trình. Ví dụ Nghị định số 167/2013/NĐ-CP quy định xử phạt VPHC trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy và chữa cháy; phòng, chống bạo lực gia đình chỉ quy định hình thức phạt cảnh cáo và phạt tiền là hình thức xử phạt chính nên chỉ có những hành vi vi phạm nào bị phạt tiền từ 15 triệu đồng trở lên thì mới có thủ tục giải trình. Hoặc trường hợp Nghị định số  171/2013/NĐ-CP quy định xử phạt VPHC trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt chỉ có khoản 10 Điều 6 quy định tước quyền sử dụng Giấy phép lái xe 24 tháng như là hình thức xử phạt chính (trong trường hợp có Giấy phép lái xe) hoặc phạt tiền từ 08 triệu đồng đến 10 triệu đồng (trong trường hợp không có Giấy phép lái xe hoặc có nhưng đang bị tước quyền sử dụng Giấy phép lái xe) đối với người điều khiển xe trên đường mà trong cơ thể có chất ma túy.

Nếu theo cách hiểu thứ hai (2) thì có rất nhiều trường hợp người VPHC có quyền giải trình, như các hành vi vi phạm quy định tại điểm b, điểm c khoản 4 Điều 6 của Nghị định số  171/2013/NĐ-CP quy định xử phạt VPHC trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt thì hành vi“Điều khiển xe không đi bên phải theo chiều đi của mình; đi không đúng phần đường hoặc làn đường quy định; hoặc điều khiển xe chạy dưới tốc độ tối thiểu trên những đoạn đường bộ có quy định tốc độ tối thiểu cho phép sẽ bị xử phạt tiền từ 800.000 đồng đến 1.200.000 đồng, xử phạt bổ sung là tước quyền sử dụng Giấy phép lái xe một tháng”, hành vi này có hình thức xử phạt bổ sung là tước quyền sử dụng Giấy phép lái xe một tháng. Đây là những hành vi vi phạm rất phổ biến nên nếu nhiều người vi phạm cùng muốn thực hiện quyền giải trình của mình thì các cơ quan nhà nước sẽ không thể đủ nhân lực, cơ sở vật chất để đảm bảo thực hiện.

Thứ ba, thủ tục giải trình khó áp dụng trong thực tiễn một số lĩnh vực, cụ thể cá nhân, tổ chức vi phạm có quyền giải trình trực tiếp, người có thẩm quyền xử phạt phải tổ chức phiên giải trình trực tiếp[5] và có trách nhiệm nêu căn cứ pháp lý và tình tiết, chứng cứ liên quan đến hành vi VPHC, hình thức xử phạt, biện pháp khắc phục hậu quả dự kiến áp dụng đối với hành vi vi phạm. Quy định này khó có tính khả thi vì thực tiễn các cơ quan hành chính nhà nước, nhất là ở các thành phố trực thuộc trung ương có số lượng công việc rất nhiều, các vụ việc xử phạt VPHC cũng nhiều nên khó có thể sắp xếp tổ chức thực hiện phiên giải trình trực tiếp trong một khoảng thời gian quá ngắn[6]. Quy định này cũng chưa phù hợp với thực tế trong trường hợp người có thẩm quyền xử phạt là Chủ tịch UBND cấp tỉnh, sau đó ủy quyền cho Phó Chủ tịch UBND cấp tỉnh, lúc này Phó Chủ tịch UBND cấp tỉnh (không thể ủy quyền lại việc xử lý VPHC cho người khác) không thể đảm bảo vừa giải quyết công việc quản lý vừa trực tiếp giải trình với những nội dung chi tiết như trên. Vì vậy hiện nay, một số địa phương đã quy định trong trường hợp này người có thẩm quyền xử phạt là Chủ tịch UBND tỉnh có quyền ủy quyền cho người khác thay mặt Chủ tịch UBND tỉnh tổ chức phiên giải trình nhằm đảm bảo cho các phiên giải trình nhanh chóng, kịp thời[7]. Quy định này có thể hiểu “người khác” đây không chỉ là Phó Chủ tịch UBND cấp tỉnh.

Quy định các nguyên tắc xác định và phân định thẩm quyền có ý nghĩa vô cùng quan trọng, không chỉ là căn cứ, cơ sở để Chính phủ dựa vào xây dựng nên các quy định về thẩm quyền đối với từng hành vi VPHC trên các lĩnh vực trong nghị định mà còn là căn cứ pháp lý có giá trị áp dụng trực tiếp trong trường hợp nghị định quy định không rõ ràng hoặc trái với các nguyên tắc đã được ghi nhận trong Luật Xử lý VPHC. Chính vì vậy, việc xây dựng các nguyên tắc xác định và phân định thẩm quyền trong Luật Xử lý VPHC phải rõ ràng, cụ thể nhằm tạo cơ sở pháp lý đầy đủ, vững chắc trong hoạt động áp dụng pháp luật của người có thẩm quyền. Tuy nhiên, các quy định tại Điều 52 vẫn còn một số vấn đề chưa thực sự rõ ràng, chi tiết, khó có thể suy luận một cách trực tiếp hay gián tiếp. Cụ thể:

Thứ nhất, khoản 1 Điều 52 Luật xử lý VPHC quy định nguyên tắc xác định thẩm quyền đối với từng chức danh được xác định theo tỷ lệ phần trăm khi xử phạt cá nhân thực hiện hành vi VPHC. Đối với tổ chức, thẩm quyền xử phạt này được xác định là gấp hai lần thẩm quyền xử phạt đối với cá nhân. Tuy nhiên, thẩm quyền xử phạt tăng gấp đôi này lại chỉ được xác định trong trường hợp phạt tiền mà không đề cập tới các trường hợp khác, điển hình như việc tịch thu tang vật, phương tiện VPHC. Đối chiếu quy định về phạm vi thẩm quyền xử phạt của các chức danh có thẩm quyền xử phạt theo tỷ lệ phần trăm, ta thấy thẩm quyền của một số chức danh có thẩm quyền áp dụng biện pháp tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm được xác định theo giá trị của tang vật, phương tiện vi phạm tương ứng với phạm vi thẩm quyền phạt tiền. Ví dụ, điểm c khoản 1 Điều 38 Luật xử lý VPHC quy định thẩm quyền của Chủ tịch UBND cấp xã có quyền “tịch thu tang vật, phương tiện VPHC có giá trị không vượt quá mức xử phạt tiền được quy định tại điểm b khoản này” tức được tịch thu tang vật, phương tiện VPHC đến 10% mức phạt tiền tối đa trong các lĩnh vực (tương tự như vậy xác định thẩm quyền của Chủ tịch UBND cấp huyện). Vậy trường hợp thẩm quyền của Chủ tịch UBND cấp xã được xử phạt tăng lên gấp hai lần đối với tổ chức (tức 20% mức phạt tiền tối đa trong các lĩnh vực) thì thẩm quyền tịch thu tang vật, phương tiện VPHC có được tăng lên tương xứng gấp hai lần hay không? Vấn đề này chưa được nhắc đến trong khoản 1 Điều 52 Luật xử lý VPHC. Về nguyên tắc, nếu luật không quy định thì có nghĩa không được quyền mà không một cá nhân nào được phép tự suy luận. Tuy nhiên, điều này lại không hợp logic trong việc lực chọn phương pháp để xác định giới hạn của thẩm quyền áp dụng biện pháp tịch thu tang vật, phương tiện VPHC tương xứng với thẩm quyền xử phạt tiền của các chức danh. Do đó, thiết nghĩ, điều này phải được quy định trong luật rõ ràng để làm căn cứ chuẩn xác cho các chủ thể áp dụng pháp luật giải quyết quan hệ cụ thể phát sinh.

Thứ hai, khoản 3 Điều 52 Luật xử lý VPHC quy định nguyên tắc phân định thẩm quyền xử phạt “trong trường hợp VPHC thuộc thẩm quyền xử phạt của nhiều người thì việc xử phạt VPHC do người thụ lý đầu tiên thực hiện”. Sự ghi nhận nguyên tắc này là minh chứng cho việc thừa nhận có thực trạng chồng chéo, trùng lắp thẩm quyền và đây được xem là giải pháp cho tình trạng chồng chéo, trùng lắp thẩm quyền của các chủ thể trong đó có thẩm quyền xử phạt. Tuy nhiên, điều này có thể dẫn đến thực trạng các chủ thể tranh giành nhau trong việc xử phạt để giành lợi ích hoặc đùn đẩy trách nhiệm xử phạt cho nhau. Do đó, đây không phải là một giải pháp hay để xử lý thực trạng này. Theo chúng tôi, để xử lý triệt để, cần phải quy định chặt chẽ, rõ ràng thẩm quyền quản lý (kể cả thẩm quyền được phân cấp) của các chức danh trên từng lĩnh vực, tránh sự chồng chéo, trùng lắp thẩm quyền quản lý. Một khi đã giải quyết ổn thỏa ở khâu xác định phạm vi thẩm quyền quản lý sẽ dẫn đến sự rõ ràng, minh bạch ở khâu xác định thẩm quyền xử lý vi phạm.

Khoản 3 Điều 82 Luật Xử lý VPHC quy định trách nhiệm cho người có thẩm quyền về thời hạn áp dụng thủ tục xử lý tang vật, phương tiện VPHC bị tịch thu trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày có quyết định tịch thu tang vật, phương tiện VPHC, “quá thời hạn này mà không thực hiện thì cơ quan có thẩm quyền phải chịu trách nhiệm trước pháp luật”. Quy định này có mục đích tốt đẹp là nâng cao trách nhiệm của người có thẩm quyền giải quyết một cách nhanh chóng các vấn đề phát sinh từ xử lý VPHC, ổn định lại trật tự quản lý. Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy, thời hạn này chỉ phù hợp đối với việc xử lý tang vật là tiền, chứng chỉ có giá, vàng, bạc, đá quý, kim loại quý, mà không phù hợp đối với những trường hợp tang vật, phương tiện phải tổ chức bán đấu giá được quy định tại điểm đ khoản 1 Điều 82 Luật xử lý VPHC. Bởi thông thường, để thực hiện theo quy trình bán đấu giá tài sản phải tốn một khoản thời gian khá lâu để giám định, xác định giá trị tang vật, phương tiện do phải nhờ chuyên gia thực hiện. Nên chăng, pháp luật cần có sự phân biệt về thời hạn giữa các loại tang vật, phương tiện bị tịch thu cần phải xử lý.

Ngoài ra, điểm đ khoản 1 Điều 82 Luật xử lý VPHC có quy định trường hợp phải xử lý tang vật, phương tiện vi phạm theo cách thức bán đấu giá là những “tang vật, phương tiện VPHC bị tịch thu không thuộc trường hợp quy định tại các điểm a, b, c và d khoản này”. Đối chiếu lại các trường hợp đã được liệt kê ta thấy, tại điểm c có liệt kê “tang vật, phương tiện VPHC là ma túy, vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ, vật có giá trị lịch sử, giá trị văn hóa, bảo vật quốc gia, cổ vật, hàng lâm sản quý hiếm, vật thuộc loại cấm lưu hành và tài sản khác”. Như vậy, sự liệt kê tang vật, phương tiện cần phải xử lý theo cách thức chuyển giao cho cơ quan nhà nước chuyên ngành để quản lý, xử lý rất rộng và “tài sản khác” được liệt kê ở đây không rõ là những tài sản nào. Nếu hiểu theo nghĩa là những tài sản còn lại không được liệt kê thì sẽ không còn đối tượng nào khác có thể rơi vào điểm đ khoản 1. Đây là một sự không rõ ràng trong quy định của Luật Xử lý VPHC mà hiện nay vẫn chưa được một văn bản nào giải thích điều khoản này, gây khó khăn cho chủ thể có thẩm quyền áp dụng.

So với Pháp lệnh Xử lý VPHC năm 2002, Luật Xử lý VPHC đã có một bước tiến quan trọng đó là quy định phương án xử lý đối với trường hợp chủ sở hữu, người quản lý hoặc người sử dụng hợp pháp giao tài sản cho cá nhân, tổ chức. Theo đó thì chỉ khi “chủ sở hữu, người quản lý hoặc người sử dụng hợp pháp có lỗi cố ý trong việc để người vi phạm sử dụng tang vật, phương tiện VPHC theo quy định tại Điều 26 của Luật này thì tang vật, phương tiện đó bị tịch thu sung vào ngân sách nhà nước” (khoản 1 Điều 126). Đối với lỗi vô ý hoặc không có lỗi (giao ngay tình) thì phải trả lại cho chủ sở hữu, người quản lý, người sử dụng hợp pháp. Đồng thời, Luật cũng quy định khi trả lại cho chủ sở hữu, người quản lý, người sử dụng hợp pháp kể cả trường hợp tang vật, phương tiện bị tạm giữ do chiếm đoạt, sử dụng trái phép để VPHC thuộc trường hợp bị tịch thu thì cá nhân, tổ chức vi phạm phải nộp một khoản tiền tương đương trị giá tang vật, phương tiện vi phạm vào ngân sách nhà nước.

Tuy nhiên, Luật Xử lý VPHC hoàn toàn không quy định trường hợp nếu cá nhân, tổ chức vi phạm không nộp hoặc không thể nộp (do hoàn cảnh kinh tế) một khoản tiền tương đương trị giá tang vật, phương tiện vi phạm vào ngân sách thì chủ sở hữu, người quản lý, người sử dụng hợp pháp có được nhận lại tang vật, phương tiện của mình hay không. Chính sự không rõ ràng này dẫn đến thực trạng có sự giải quyết không thống nhất từ chủ thể có thẩm quyền áp dụng pháp luật và thường giải quyết theo xu hướng thúc ép cá nhân, tổ chức vi phạm nộp khoản tiền tương ứng mới đồng ý để chủ sở hữu, người sử dụng, quản lý hợp pháp nhận lại tang vật, phương tiện. Điều này làm ảnh hưởng không nhỏ tới quyền, lợi ích hợp pháp của chủ sở hữu, người sử dụng, quản lý hợp pháp đối với tang vật, phương tiện của họ. Trường hợp người vi phạm có khả năng nộp tiền tương đương trị giá tang vật, phương tiện vi phạm vào ngân sách cố tình không nộp thì thủ tục cưỡng chế có được áp dụng như thủ tục cưỡng chế quyết định xử phạt VPHC hay không, vẫn chưa được quy định.

Từ thực trạng pháp luật xử phạt VPHC còn nhiều bất cập như trên, chúng tôi cho rằng, để hoàn thiện cơ sở pháp lý đầy đủ, rõ ràng nhằm giúp hoạt động xử phạt VPHC có hiệu quả thì pháp luật cần phải được hoàn thiện như sau:

Một là, trực tiếp sửa các quy định của pháp luật theo hướng hợp lý hơn, rõ ràng hơn ở một số điều khoản của Luật Xử lý VPHC 2012. Cụ thể:

- Điều 5 Luật Xử lý VPHC nên quy định: “Người từ đủ 14 tuổi đến chưa đủ 16 tuổi bị xử phạt VPHC về VPHC do cố ý; người từ đủ 16 tuổi trở lên bị xử phạt VPHC về mọi VPHC”. Quy định này sẽ bao trọn được tất cả các chủ thể cá nhân thực hiện hành vi VPHC và hướng xử lý đối với họ, tránh được tình trạng bỏ sót chủ thể từ 16 tuổi một ngày đến chưa đủ 16 tuổi như đã phân tích ở trên.

- Điều 2 Luật Xử lý VPHC quy định về giải thích thuật ngữ cần bổ sung thêm các thuật ngữ “ủy quyền”, “giao quyền” và “vắng mặt”, nhằm làm rõ hai khái niệm này.

 - Khoản 1 Điều 52 Luật Xử lý VPHC nên được sửa theo hướng: bỏ cụm từ “trong trường hợp phạt tiền” mà chỉ cần quy định “thẩm quyền xử phạt tổ chức gấp hai lần thẩm quyền xử phạt của cá nhân và được xác định theo tỷ lệ phần trăm quy định tại Luật này đối với chức danh đó”. Quy định như vậy sẽ mang tính bao quát hơn, hợp lý hơn vì có thể hiểu thẩm quyền này không chỉ xác định trong trường hợp phạt tiền mà cả đối với trường hợp áp dụng biện pháp tịch thu tang vật, phương tiện VPHC.

- Điều 61 Luật Xử lý VPHC quy định về giải trình cần phải bổ sung thêm căn cứ được quyền giải trình, đó là khi “bị áp dụng biện pháp tịch thu tang vật, phương tiện có mức tiền phạt từ 15 triệu đồng trở lên đối với cá nhân hoặc 30 triệu đồng trở lên đối với tổ chức”, thời hạn giải trình trực tiếp nên được kéo dài đến “không quá thời hạn ra quyết định xử phạt” đồng thời quy định rõ quyền được giải trình trong trường hợp cá nhân, tổ chức bị áp dụng biện pháp đình chỉ hoạt động có thời hạn, tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề với tư cách hình thức xử phạt chính hoặc bổ sung.

- Khoản 3 Điều 82 Luật Xử lý VPHC cần được bổ sung quy định “Đối với vụ việc phức tạp thì có thể được gia hạn thêm nhưng tối đa không quá 30 ngày” nhằm giải quyết tình trạng xử lý đối với một số loại tang vật, phương tiện phải bán đấu giá được quy định tại điểm đ khoản 1 Điều 82 Luật Xử lý VPHC.

Hai là, ban hành mới nghị định hoặc sửa đổi các nghị định hiện hành nhằm làm rõ một số quy định của Luật xử lý VPHC 2012. Cụ thể:

- Sửa trực tiếp tại Điều 1 Nghị định số 81/2013/NĐ-CP ngày 19/7/2013 quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Xử lý VPHC vì Điều 1 của Nghị định này có giải thích về đối tượng bị xử phạt VPHC. Do vậy, hợp lý nhất là nên giải thích cụ thể những chủ thể nào là cá nhân, chủ thể nào là tổ chức ngay tại Điều 1 của Nghị định này.

- Bổ sung thêm điều khoản quy định chi tiết, hướng dẫn điểm c khoản 1 Điều 82 Luật Xử lý VPHC về “tài sản khác” tại Nghị định số 81/2013/NĐ-CP hoặc ban hành Nghị định riêng (hoặc thông tư) nhằm hướng dẫn cụ thể, chi tiết Điều 82 Luật Xử lý VPHC[8].

- Bổ sung vào Nghị định số 81/2013/NĐ-CP điều khoản giải thích Điều 126 Luật Xử lý VPHC về xử lý tang vật, phương tiện, giấy phép, chứng chỉ hành nghề bị tạm giữ theo thủ tục hành chính, trong đó hướng dẫn rõ trường hợp cá nhân, tổ chức VPHC không nộp một khoản tiền tương ứng với giá trị tang vật, phương tiện vi phạm thì quyền lợi của chủ sở hữu hợp pháp tang vật, phương tiện vẫn được đảm bảo. Trường hợp này có thể ra quyết định cưỡng chế thi hành đối với cá nhân, tổ chức vi phạm./.

 

---