Skip Ribbon Commands
Skip to main content
ISSN 1859 - 2953

Môi trường pháp lý bảo đảm cho sự phát triển kinh tế tư nhân ở Việt Nam trong kỷ nguyên mới

07:36 - 11/11/2025

LẬP PHÁP - Kinh tế tư nhân gắn liền và không thể tách rời khỏi nền kinh tế thị trường trong bối cảnh hiện nay ở nước ta. Để bảo đảm cho kinh tế tư nhân phát triển, cần phải tháo gỡ các điểm nghẽn thể chế và xây dựng được một môi trường pháp lý kinh doanh tốt và thích hợp. Phân tích các đòi hỏi về mặt pháp lý của phát triển kinh tế tư nhân và nền kinh tế thị trường, bài viết đã nghiên cứu để đi đến khái quát những thành tố cốt yếu của môi trường pháp lý kinh doanh nói chung, đánh giá thực trạng và tìm ra hướng cải cách môi trường pháp lý kinh doanh ở Việt Nam.

Góp ý Dự thảo Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ về quyền tác giả đối với hành vi sao chép và trích dẫn trong bối cảnh chuyển đổi số

07:23 - 10/11/2025

LẬP PHÁP - Sao chép và trích dẫn là hai hành vi xâm phạm quyền tác giả phổ biến và nghiêm trọng nhất, đặc biệt đối với các tác phẩm viết. Dự thảo Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ hiện có điều khoản cho phép “sử dụng văn bản và dữ liệu đã được công bố hợp pháp, công chúng được phép truy cập nhằm mục đích nghiên cứu, huấn luyện và phát triển hệ thống trí tuệ nhân tạo (AI)”. Tuy nhiên, nếu chỉ nêu mục đích sử dụng mà không làm rõ hành vi pháp lý được phép thì việc áp dụng trong thực tế sẽ gặp khó khăn. Bài viết này phân tích định hướng hoàn thiện pháp luật sở hữu trí tuệ của Việt Nam về hai hành vi này, dựa trên kinh nghiệm của các quốc gia đi trước, nhằm xây dựng một hành lang pháp lý công bằng và phù hợp hơn cho tác giả, đồng tác giả. Qua đó, bài viết hướng đến việc khuyến khích hoạt động sáng tạo trong bối cảnh chuyển đổi số và sự phát triển mạnh mẽ của trí tuệ nhân tạo.

Kinh nghiệm quốc tế và định hướng xây dựng cơ chế giải quyết tranh chấp trong Dự thảo Luật Thương mại điện tử

07:05 - 08/11/2025

 LẬP PHÁP - Sự phát triển nhanh của thương mại điện tử (TMĐT) khẳng định vai trò then chốt của Nhà nước trong hoạch định chính sách và xây dựng khung pháp lý cho kinh tế số. Kinh nghiệm quốc tế cho thấy hai yêu cầu trọng yếu: (i) Tạo môi trường thuận lợi cho nhà cung ứng dịch vụ số và (ii) Xây dựng khung pháp lý đầy đủ, đồng bộ để điều chỉnh hoạt động TMĐT. Tại Việt Nam, pháp luật hiện hành vẫn chưa phát triển kịp so với tốc độ phát triển trong lĩnh vực này, đặc biệt về cơ chế giải quyết tranh chấp. Bài viết phân tích khung pháp lý TMĐT của Việt Nam trên cơ sở so sánh với kinh nghiệm quốc tế, tập trung vào cơ chế giải quyết tranh chấp trong Dự thảo Luật TMĐT. Kết quả nghiên cứu cho thấy vẫn còn tồn tại những khoảng trống và thách thức trong việc cân bằng giữa bảo vệ người tiêu dùng, bảo đảm lợi ích quản lý nhà nước và tính linh hoạt của doanh nghiệp. Nghiên cứu kiến nghị Luật TMĐT sắp tới cần ưu tiên cơ chế giải quyết tranh chấp hiệu quả, nhằm bảo vệ người tiêu dùng, củng cố tính chắc chắn pháp lý và thúc đẩy quá trình hội nhập quốc tế.

Góp ý Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Địa chất và khoáng sản: vấn đề thuế tài nguyên và tiền cấp quyền khai thác khoáng sản

07:03 - 07/11/2025

LẬP PHÁP - Thông qua phân tích thực trạng và đối chiếu với kinh nghiệm quốc tế, tác giả đánh giá Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Địa chất và khoáng sản. Kết quả cho thấy, mặc dù Dự thảo Luật có các điều chỉnh tích cực về thủ tục hành chính và cấp phép, nhưng vẫn chưa đề cập đến những cải cách cốt lõi về chính sách tài chính. Trên cơ sở đó, tác giả kiến nghị bổ sung vào Dự thảo các giải pháp then chốt, bao gồm: (i) Hợp nhất các nghĩa vụ tài chính hiện hành thành một cơ chế thống nhất và linh hoạt; (ii) Sửa đổi phương pháp tính thuế theo hướng khuyến khích chế biến sâu thông qua các ưu đãi cụ thể; (iii) Cải tiến cơ chế đấu giá theo hướng đa tiêu chí; và (iv) Tăng cường minh bạch, trách nhiệm giải trình. Các đề xuất này kỳ vọng sẽ tạo ra một số thay đổi, góp phần chuyển đổi ngành khoáng sản Việt Nam từ xuất khẩu thô sang làm chủ chuỗi giá trị, phát triển bền vững và tối ưu hóa lợi ích quốc gia.

Hoàn thiện Dự thảo Luật Hàng không dân dụng Việt Nam

07:35 - 06/11/2025

LẬP PHÁP - Sau hơn 19 năm triển khai thực hiện, Luật Hàng không dân dụng Việt Nam năm 2006 (sửa đổi, bổ sung năm 2013, 2014, 2023, 2024) đã phát huy hiệu quả trong việc điều chỉnh các quan hệ xã hội phát sinh trong lĩnh vực hàng không dân dụng. Tuy nhiên, bên cạnh những ưu điểm đạt được, trong quá trình thực hiện, Luật Hàng không dân dụng Việt Nam cũng bộc lộ nhiều hạn chế, bất cập. Thực hiện quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2025, Nghị quyết số 77/2025/UBTVQH15 ngày 21/4/2025 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về điều chỉnh Chương trình lập pháp năm 2025, Dự thảo Luật Hàng không dân dụng Việt Nam mới đã được Chính phủ xây dựng và trình Quốc hội xem xét. Bài viết phân tích một số vấn đề pháp lý trong Dự thảo Luật Hàng không dân dụng Việt Nam nhằm đưa ra các kiến nghị hoàn thiện quy định pháp luật. 

Tự chủ đại học trong Dự thảo Luật Giáo dục đại học (sửa đổi): những vấn đề pháp lý về năng lực của cơ sở giáo dục đại học khi tham gia quan hệ pháp luật đầu tư và doanh nghiệp

07:16 - 05/11/2025

LẬP PHÁP - Luật Giáo dục đại học năm 2012 (sửa đổi, bổ sung năm 2018) đã bước đầu thực hiện việc đổi mới căn bản, toàn diện về giáo dục đại học theo hướng tự chủ. Trong bối cảnh Dự thảo Luật Giáo dục đại học (sửa đổi) đang được Quốc hội xem xét với kỳ vọng tạo ra một bước đột phá, bài viết này tập trung phân tích một khía cạnh pháp lý trọng yếu của tự chủ: năng lực pháp luật của cơ sở giáo dục đại học khi tham gia vào quan hệ pháp luật đầu tư và quan hệ pháp luật doanh nghiệp. Bài viết làm rõ những bất cập, thiếu đồng bộ giữa quy định của Dự thảo Luật với Luật Đầu tư và Luật Doanh nghiệp, đặc biệt là khi cơ sở giáo dục đại học công lập tham gia với tư cách là nhà đầu tư hoặc khi thành lập doanh nghiệp khoa học và công nghệ. Từ đó, các tác giả đề xuất các góp ý sửa đổi, bổ sung cụ thể cho Điều 44 (về đầu tư) và Điều 28 (về hoạt động khoa học công nghệ) của Dự thảo Luật, nhằm tháo gỡ các rào cản pháp lý đang tồn tại và bảo đảm sự thống nhất, đồng bộ trong hệ thống pháp luật Việt Nam.

Góp ý quy định của Dự thảo Luật Tương trợ tư pháp về hình sự nhằm đáp ứng yêu cầu phòng, chống tội phạm xuyên quốc gia

07:13 - 04/11/2025

LẬP PHÁP - Tương trợ tư pháp về hình sự là cơ chế hợp tác quốc tế thiết yếu giúp các quốc gia hỗ trợ nhau trong điều tra, truy tố, xét xử tội phạm như buôn người, rửa tiền, ma túy, khủng bố và tội phạm mạng. Bài viết phân tích cơ sở lý luận, pháp lý và vai trò của tương trợ tư pháp hình sự trong phòng, chống tội phạm xuyên quốc gia, đồng thời đánh giá thực trạng pháp luật Việt Nam và đề xuất hoàn thiện Dự thảo Luật Tương trợ tư pháp về hình sự.

Chuyên biệt hóa lĩnh vực dân sự trong Dự thảo Luật Tương trợ tư pháp về dân sự

07:30 - 03/11/2025

LẬP PHÁP - Trong bối cảnh hội nhập ngày càng sâu rộng giữa các quốc gia trên thế giới, các vấn đề tương trợ tư pháp về dân sự tại Việt Nam ngày càng phát sinh và bộc lộ nhiều hạn chế trong quá trình tiếp cận thực tiễn. Nhằm đáp ứng tính đồng bộ, thống nhất và khả thi trong quá trình áp dụng pháp luật, Dự thảo Luật Tương trợ tư pháp về dân sự được xây dựng theo hướng chuyên biệt hóa lĩnh vực dân sự, tách khỏi các lĩnh vực hình sự, dẫn độ và chuyển giao người đang chấp hành án từ Luật Tương trợ tư pháp năm 2007. Việc tách biệt từng lĩnh vực trong hoạt động tương trợ tư pháp không những góp phần xây dựng một hệ thống pháp luật hoàn thiện, mà còn thể hiện thiện chí hội nhập của Việt Namthông qua việc phân định giữa tương trợ tư pháp “công” và “tư” phù hợp với thông lệ quốc tế. Bài viết phân tích các quy định mới đáng chú ý trong quá trình chuyên biệt hóa lĩnh vực dân sự tại Dự thảo Luật Tương trợ tư pháp về dân sự năm 2025.

Nhà nước và pháp luật

LẬP PHÁP - Kinh tế tư nhân gắn liền và không thể tách rời khỏi nền kinh tế thị trường trong bối cảnh hiện nay ở nước ta. Để bảo đảm cho kinh tế tư nhân phát triển, cần phải tháo gỡ các điểm nghẽn thể chế và xây dựng được một môi trường pháp lý kinh doanh tốt và thích hợp. Phân tích các đòi hỏi về mặt pháp lý của phát triển kinh tế tư nhân và nền kinh tế thị trường, bài viết đã nghiên cứu để đi đến khái quát những thành tố cốt yếu của môi trường pháp lý kinh doanh nói chung, đánh giá thực trạng và tìm ra hướng cải cách môi trường pháp lý kinh doanh ở Việt Nam.

Chính sách

LẬP PHÁP - Phát triển nguồn nhân lực du lịch chất lượng cao là hướng đầu tư đúng đắn và cần thiết, tác động có tính chất quyết định tới lộ trình thực hiện thành công Chiến lược phát triển du lịch đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 của các tỉnh Chiến  khu Việt Bắc. Bài viết phân tích, đánh giá thực trạng nguồn nhân lực phục vụ du lịch tại các tỉnh Chiến khu Việt Bắc, từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm nâng caochất lượng nguồn nhân lực phục vụ du lịch tại các tỉnh này.

Kinh nghiệm quốc tế

LẬP PHÁP - Bài viết phân tích cơ sở pháp lý quốc tế về tình trạng khẩn cấp, soi chiếu vào trường hợp Trung Quốc và từ đó rút ra bài học kinh nghiệm cho Việt Nam trong việc hoàn thiện khuôn khổ pháp luật bảo vệ quyền con người trong tình trạng khẩn cấp, đáp ứng yêu cầu cân bằng giữa bảo đảm an toàn quốc gia và bảo vệ quyền con người.

Bàn về dự án luật

LẬP PHÁP - Sao chép và trích dẫn là hai hành vi xâm phạm quyền tác giả phổ biến và nghiêm trọng nhất, đặc biệt đối với các tác phẩm viết. Dự thảo Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ hiện có điều khoản cho phép “sử dụng văn bản và dữ liệu đã được công bố hợp pháp, công chúng được phép truy cập nhằm mục đích nghiên cứu, huấn luyện và phát triển hệ thống trí tuệ nhân tạo (AI)”. Tuy nhiên, nếu chỉ nêu mục đích sử dụng mà không làm rõ hành vi pháp lý được phép thì việc áp dụng trong thực tế sẽ gặp khó khăn. Bài viết này phân tích định hướng hoàn thiện pháp luật sở hữu trí tuệ của Việt Nam về hai hành vi này, dựa trên kinh nghiệm của các quốc gia đi trước, nhằm xây dựng một hành lang pháp lý công bằng và phù hợp hơn cho tác giả, đồng tác giả. Qua đó, bài viết hướng đến việc khuyến khích hoạt động sáng tạo trong bối cảnh chuyển đổi số và sự phát triển mạnh mẽ của trí tuệ nhân tạo.

Thực tiễn pháp luật

LẬP PHÁP - Nghiên cứu này phân tích thực trạng và đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện khung pháp lý liên quan đến bảo mật dữ bảo mật dữ liệu và quyền riêng tư trong dịch vụ ngân hàng điện tử ở Việt Nam. Thông qua phương pháp nghiên cứu định tính, trên cơ sở tổng hợp và phân tích các văn bản pháp luật liên quan, bài viết chỉ ra những bất cập trong hệ thống pháp luật và khó khăn trong xử lý vi phạm. Từ đó, tác giả đề xuất hai nhóm giải pháp tập trung vào việc hoàn thiện khung pháp lý về bảo vệ dữ liệu cá nhân, tăng cường giám sát và kiểm tra định kỳ từ phía Ngân hàng nhà nước.

Tin tổng hợp

Tại phiên họp toàn thể tại Hội trường sáng 25/10, có 434 đại biểu tham gia biểu quyết (bằng 91,56% tổng số ĐBQH); trong đó, có 434 đại biểu tán thành (bằng 91,56% tổng số ĐBQH, bằng 100% tổng số ĐBQH có mặt), Quốc hội khóa XV đã thông qua Nghị quyết bầu Tổng Thư ký Quốc hội - Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội đối với ông Lê Quang Mạnh.

Thống kê truy cập

36908954

Tổng truy cập

Tạp chí điện tử Nghiên cứu lập pháp 

Tổng biên tập: TS. Trần Văn Biên

Tòa soạn: 35 Ngô Quyền - phường Cửa Nam - Hà Nội

Điện thoại: 08048376

Email: nclp@quochoi.vn - nghiencuulapphap@gmail.com

Website: https://lapphap.vn