Cùng dự cuộc làm việc có Ủy viên trung ương Đảng Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định; Ủy viên trung ương Đảng, Tổng thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường

Theo báo cáo của Viện Nghiên cứu lập pháp, thực hiện chức năng nhiệm vụ của mình, Viện đã hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị được giao, đạt được kết quả tốt trong công tác nghiên cứu khoa học; công tác thông tin, thư viện, cập nhật cơ sở dữ liệu; công tác biên tập, xuất bản sách, tài liệu và tạp chí; công tác quản lý khoa học; công tác đối ngoại, tổng hợp, tổ chức – hành chính, tài chính, quản trị;… Trong đó, công tác nghiên cứu cung cấp thông tin khoa học lập pháp về các dự thảo, dự án nhằm phục vụ các kỳ họp Quốc hội, phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội có sự đổi mới trong cách thức tổ chức thực hiện và lựa chọn chủ đề, vấn đề nghiên cứu; đã cung cấp được nhiều chuyên đề, sản phẩm với chất lượng ngày càng cao hơn.

Theo đó, trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIV, Viện Nghiên cứu lập pháp đã hoàn thành tổng số 204 chuyên đề nghiên cứu làm tài liệu tham khảo cho ĐBQH tại các kỳ họp, phiên họp. Trong đó, có những chuyên đề được đại biểu Quốc hội đánh giá cao, sử dụng nhiều khi phát biểu thảo luận nhờ đề cập đúng và trúng vấn đề đại biểu Quốc hội quan tâm, cung cấp được các luận cứng, luận cứ, thông tin mang tính thực tiễn, khoa học khách quan.

Về triển khai các đề tài nghiên cứu khoa học trong giai đoạn 2016-2021, Viện đã trực tiếp thực hiện 103 đề tài khoa học cấp bộ, cấp cơ sở tập trung vào các lĩnh vực xây dựng và hoàn thiện tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước, nhất là tổ chức và hoạt động của Quốc hội và các cơ quan của Quốc hội; pháp luật về hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường; pháp luật về các lĩnh vực bảo vệ quyền con người, quyền công dân, các lĩnh vực văn hóa, giá dục, khoa học công nghệ, hội nhập Quốc tế…Trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIV, viện được giao và hoàn thành tổng số 8 đầu nhiệm vụ chính trị đột xuất.

Phát biểu tại buổi làm việc, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đánh giá Viện Nghiên cứu lập pháp mới thành lập được 13 năm nhưng đã có nhiều nỗ lực và hoàn thành nhiệm vụ do Ủy ban Thường vụ Quốc hội giao trên các mặt công tác như nghiên cứu khoa học lập pháp, tổ chức thông tin khoa học lập pháp và giúp Ủy ban Thường vụ Quốc hội quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học; xuất bản Tạp chí Nghiên cứu lập pháp,...

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, nghiên cứu khoa học lập pháp có 2 lĩnh vực. Thứ nhất là nghiên cứu căn bản về khoa học lập pháp, bao gồm cả quy trình lập pháp, kinh nghiệm lập pháp trên thế giới, nghị viện với công tác lập pháp. Thứ hai là nghiên cứu ứng dụng, tập trung nghiên cứu để tham mưu định hướng theo nhiệm kỳ của Quốc hội, nghiên cứu ngay những dự án luật đang trình Quốc hội - nhất là những dự án luật đang còn có nhiều ý kiến khác nhau.

Theo đó, Viện cần tập trung nghiên cứu, tham mưu cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề xuất với Đảng đoàn Quốc hội cụ thể hóa chủ trương của Đảng trong Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII. Những chủ trương đã có thì tiếp tục với tư duy mới, tầm nhìn mới, lăng kính mới; rà soát nhiều vấn đề rất mới được đặt ra trong Nghị quyết, như nhấn mạnh vai trò của khoa  học công nghệ, đổi mới sáng tạo, phát huy khát vọng phát triển, ý thức tự lực tự cường, yếu tố con người, sức mạnh nội sinh để phát triển đất nước, phát triển đô thị, cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sand box), mô hình kinh tế chia sẻ…Cùng với đó, là rà soát để bổ sung, hoàn thiện hệ thống pháp luật đã có trên tinh thần bảo đảm tính ổn định cả về tổ chức bộ máy nhà nước, về kinh tế, về quyền công dân, quyền con người.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, nghiên cứu lập pháp cũng đều phải phục vụ cho kiến tạo, phát triển và khắc phục cho được những bất cập, khuyết điểm đã được chỉ ra trong hệ thống pháp luật, như đâu đó còn thiếu tính đồng bộ, chồng chéo, mâu thuẫn, thiếu ổn định, tính khả thi chưa cao, "tuổi thọ" của luật ngắn…

Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, kết luận của Bộ Chính trị về việc thực hiện Nghị quyết số 48 yêu cầu hệ thống pháp luật cần thống nhất, đồng bộ, minh bạch, ổn định, khả thi cao. Đây là nội dung mà Viện nghiên cứu lập pháp cần tập trung nghiên cứu, khắc phục cho được cả 2 khuynh hướng làm cho “tuổi thọ” của luật quá ngắn là luật ống, luật khung và quy định chi tiết cả những vấn đề chưa đủ rõ, chưa đủ “độ chín” đã chốt chặt trong luật nên khi thực tiễn thay đổi thì không theo kịp.

Ngoài ra, Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý Viện Nghiên cứu lập pháp cũng cần tích cực hỗ trợ Ủy ban Thường vụ Quốc hội quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học tại các cơ quan của Quốc hội nhằm đảm bảo thực chất, thiết thực, nhất là có những đề tài nghiên cứu xứng tầm nhằm hướng tới kỷ niệm 80 năm thành lập Quốc hội Việt Nam và việc học tập làm theo tấm gương, đạo đức, phong cách của Bác Hồ trong tổ chức hoạt động của Quốc hội; tăng cường hợp tác quốc tế; tăng cường hợp tác với các cơ quan ngoài Quốc hội…

Nhằm góp phần đổi mới phương thức và hiệu quả hoạt động, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Viện Nghiên cứu lập pháp nhanh chóng xây dựng đề án đổi mới tổ chức hoạt động của Viện; thống nhất với Văn phòng Quốc hội đề xuất sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 1050/2015/UBTVQH13 trên tinh thần Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng và Nghị quyết 161/2021/QH14 của Quốc hội. Trong đó, Chủ tịch Quốc hội lưu ý giữ ổn định về chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu, tổ chức của Viện nhưng cần sắp xếp, kiện toàn để bảo đảm tính hiệu quả, giảm tối đa việc thành lập các phòng; sản phẩm cung cấp thông tin phải số hóa, tạo thuận tiện nhất cho người dùng, cung cấp thông tin phải gia tăng giá trị của thông tin./.